Hệ thống ngăn cản nước giúp chống nước ngập vào nhà hiệu quả

Ngập lụt nghiêm trọng ở HCM là do nguyên nhân gì ?

Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị lớn nhất và là trọng điểm kinh tế của cả nước cùng với sự đóng góp 20% vào GDP nhà nước và 30% vào tổng giá trị xuất khẩu. dù rằng sỡ hữu vai trò quan trọng chiến lược ở nền kinh tế nhà nước, nhưng lại nằm trên một nền đất thấp và liên tục bị ngập vì mưa to, nước lũ thượng nguồn hay triều cường. Theo trung tâm chống ngập của thành phố, 60% không gian toàn thành phố có cao độ thấp hơn 2 m so với trước những năm 90, thành Hồ Chí Minh đã có dấu hiệu bị lún do đô thị hóa. Hơn nữa, tốc độ lún gần 15 mm/năm, hiện nay tại nhiều điểm trong thành phố sẽ có nguy cơ ngập ngày càng nặng nề hơn. Cả thành phố hiện tại có tổng cộng 322 xã phường đã ghi nhận bị ngập lụt thường xuyên. ở tương lai, sự cố ngập úng của thành phố có thể còn trầm trọng hơn khi hệ quả của biến đổi khí hậu ảnh hưởng vào miền đất này. Một báo cáo khác của các nhà nghiên cứu trên thế giới (Dasgupta et al 2009) đã đưa TP HCM vào danh sách 25 thành phố có nguy cơ gặp ảnh hưởng trực tiếp từ biến đổi khí hậu.

Nguyên nhân gây ngập lụt, thủy triều ngập ngày càng cao một phần là do biến đổi khí hậu, và nền đất toàn thành phố lún bình quân theo năm, và đô thị hóa lấn kênh rạch làm mất các dòng chảy…

Thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai nhiều kế hoạch thoát nước với tổng trị giá hơn 1 tỷ USD từ nguồn vốn ODA, chưa kể đại dự án trị giá 12 ngàn tỷ đồng do bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn làm chủ đầu tư.

Nhưng căn nguyên lớn quan trọng nhất là lỗi chủ quan ở việc lập kế hoạch, với trình độ chưa đủ tầm hay chỉ chạy theo khai thác nguồn vốn…

Hệ lụy là đã đầu tư hàng nghìn tỷ đồng cho các việc chống ngập ở Tp.HCM tuy nhiên xem ra không hiệu quả.

Các chuyên gia chống ngập thành phố Hồ Chí Minh ở thời gian vừa qua đã tìm kiếm những biện pháp muộn màng, chắp vá, thiếu chặt chẽ đồng bộ giữa các kế hoạch quy hoạch lại với nhau.

Trình độ, nhận thức, tầm nhìn dài hạn ở quy hoạch và xây dựng vẫn không đủ đáp ứng nhu cầu thực tế đã dẫn đến vấn đề tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm môi trường do ngập trên địa bàn thành phố ngày một trầm trọng hơn.

Nhiều hệ thống cống thoát nước mưa, chống nước ngập dọc theo đường thành phố mới xây dựng đã trở thành bể chứa nước với mực nước ngập cao nhất là 60cm, khả năng thoát nước khi trời mưa to rất kém hiệu quả.

Nhiều hệ thống cống có diện tích chưa đủ hợp để đáp ứng khả năng thoát nước, gây ra ngập lụt bởi các trận mưa lớn và rút chậm trong thời gian dài.

Hệ thống ngăn chặn triều cường để thoát nước mưa xuống kênh rạch vẫn còn yếu kém. 

Cộng với việc gia tăng diện tích bề mặt bị bê-tông hóa không những khiến gia tăng lượng nước mưa chảy trên bề mặt vì không thể thấm xuống lòng đất, làm giảm lượng nước ngầm và gây lún cho thành phố, mà còn tạo ra hiệu ứng đảo nhiệt. Số liệu tại trạm Tân Sơn Hòa cho thấy nhiệt độ bề mặt tại TP HCM tăng bình quân hằng năm 0,18 độ C. Vẫn nghiên cứu của những nhà nghiên cứu đó (2008) cho thấy sau 17 năm, nhiệt độ bề mặt tối đa ghi nhận được tại thành phố tăng thêm khoảng 10 độ C (từ 39,8 độ C năm 1989 lên 49,4 độ C năm 2006). Sự thay đổi về nhiệt độ bề mặt, và do đó nhiệt độ không khí cũng tăng theo, đã đẩy nhanh quá trình bốc hơi của nước khiến gia tăng cả về số lượng và quy mô những đợt mưa nhiệt đới trong khu. Số liệu thống kê lượng mưa từ năm 1988 đến năm 2007 tại trạm Tân Sơn Hòa cho thấy một quá trình gia tăng liên tiếp số lượng các đợt mưa cực lớn.

Bất chấp rất nhiều những cố gắng quốc tế và trong nước nhằm giải quyết vấn đề Ngập úng, hiện tại vẫn chưa có một nghiên cứu hoàn chỉnh nào để giải thích chi tiết đầy đủ nguyên nhân của tình trạng trên. Các nhà nghiên cứu quốc gia thường có xu hướng quan tâm đơn thuần tới rủi ro biến đổi khí hậu của thành phố, trong khi những đồng nghiệp địa phương thường quá để ý đến vai trò của hệ thống sông ngòi và triều cường mà không để ý đến mối quan hệ giữa đô thị hóa và khả năng thoát nước của thành phố. Ví Dụ là sự phát triển mạnh mẽ về phía Nam thành phố trên nền đất yếu và thấp hoặc sự phát triển hai bên bờ sông Sài Gòn về phía thượng lưu đã khiến cho hàng ngàn diện tích chứa nước bị biến mất. phương pháp mà các cấp chính quyền đưa ra vẫn chỉ là xây dựng nâng cấp công trình đê bao và cống ngăn triều cường – các phương pháp vô cùng tốn kém nhưng lại không giúp giải quyết bản chất vấn đề. 

Dự án chống ngập nghìn tỉ tp.HCM

Các giải pháp chống ngập

Đã có rất nhiều giải pháp khác được đưa ra để chống ngập cho TPHCM, đặc biệt là các phương pháp mang tính kế hoạch công trình như tiếp tục nâng cấp xây dựng đê bao kiên cố, xây cống chống triều cường… Nhưng, ở môi trường nguồn lực tài chính có khiêm hao như hiện nay thì những giải pháp này sẽ khó có thể triển khai toàn diện và kịp thời. 

Tuy nhiên từ các nguyên nhân gây ngập như đã kể ở trên, thì cách thức khơi thông các công trình thoát nước tự nhiên và đầu tư nâng cấp công trình thoát nước, cần phải được thực hiện. Tất nhiên, khi chưa có đủ nguồn lực để thực hiện những kế hoạch đê bao chắc chắn thì cần nghĩ đến giải pháp đê bao có quy mô nhỏ, đê. Và việc trang bị cho mình một số giải pháp chống ngập riêng của mỗi người dân là rất cần thiết.